Joker: Folie à Deux

 

Το Joker του 2019 ήταν μια ευφυέστατη σύνθεση. Ένα δράμα με καμβά ταινίες του Scorsese (κυρίως το υποτιμημένο King Of Comedy, το οποίο είναι ανώτερο των Taxi Driver και Raging Bull) με πινελιές Falling Down, και γυαλιστερό περιτύλιγμα-κράχτη, τον δημοφιλέστερο κακό των υπερηρωικών comics. Το φιλμ ήταν καλλιτεχνικός και εμπορικός θρίαμβος. Δεν είχε σχεδόν καμία σχέση με τον χαρακτήρα που ξέρουμε. Το κερασάκι στην τούρτα, η ταινία πέρασε το μήνυμα της με θέαμα και όρους blockbuster. Δε μιλάμε για βαθιά μαρξιστική κριτική, αλλά έστω και στιγμιαία, έθεσε ερωτήματα πολύ πιο ουσιαστικά, από 100 art house ταινίες που δεν τις βλέπει σχεδόν κανείς. Φυσικά δεν άρεσε στους κριτικούς. Κριτικοί που βρήκαν έξυπνη σάτιρα και αλληγορία του καπιταλισμού το παιδαριώδες Triangle Of Sadness, αλλά όχι το Joker, είναι φαιδρά παρωχημένοι και επικίνδυνοι.

Διαβάζοντας άρθρα για το sequel, ήμουν επιφυλακτικός έως και αρνητικά προκατειλημμένος. Το πρώτο φιλμ, είναι γοητευτικό παράδοξο στο κινηματογραφικό υπερηρωικό σύμπαν, δε χρειαζόταν sequel. Όταν δε διάβασα πως θα είναι μιούζικαλ, ήμουν σχεδόν σίγουρος πως θα είναι έκτρωμα. Χαίρομαι που διαψεύστηκα. Στο χαρτί, το Joker: Folie à Deux μοιάζει τεράστιο ρίσκο. Το νιοστό περιττό sequel μιας ανέλπιστης επιτυχίας. Αναρωτήθηκα, αν ο Phillips έπαθε μεγαλομανία και θέλει να δαγκώσει περισσότερα απ΄όσα μπορεί να μασήσει. Η επιλογή της Lady Gaga ως Harley Quinn συμπλήρωσε μια ήδη μεγάλη λίστα από ενστάσεις και αμφιβολίες.

Είπαμε, στο χαρτί όλα έδειχναν φιάσκο. Στον αγωνιστικό χώρο, όλα ανατράπηκαν. Ο Phillips ανακατεύει ξανά με πολύ φαντασία τις επιρροές του, η σκηνοθεσία του ακροβατεί ανάμεσα στην άσκηση ύφους και την ουσία, και στο τέλος ισορροπεί ιδανικά. Η ταινία ξεκινάει μ’ένα animated πρελούδιο αλα Looney Toons. Όχι πολύ πετυχημένο ή αστείο, αλλά τραβάει την προσοχή σου. Η εισαγωγή στο Archam Asylum γίνεται μ’ένα μικρό σε διάρκεια μονοπλάνο, αλλά εξαιρετικά ουσιαστικό, στο να σου δώσει άμεσα και συνοπτικά την πληροφορία και να θέσει την ατμόσφαιρα. Η φωτογραφία του Lawrence Sher είναι ανώτερη της πρώτης ταινίας, και τολμώ να πω, πως είναι η καλύτερη που είδα σε φετινό φιλμ. Από την χρωματική παλέτα της Gotham City που είναι η χαοτικά παρακμάζουσα Νέα Υόρκη των 80’s, τα εκπληκτικά καδραρίσματα και τις κινήσεις της κάμερας, έως στην κορύφωση των σκηνών μιούζικαλ, που αγγίζουν την ομορφιά του One From The Heart του Coppola.

Και μιας και αναφέρθηκα στις σκηνές αυτές, ας το ξεκαθαρίσουμε. Κατανοώ πως αρκετοί θα ξινίζουν και θ’αποθαρρυνθούν να δουν την ταινία, μόνο και μόνο διαβάζοντας τη λέξη μιούζικαλ. Αυτές οι σκηνές είναι απόλυτα ενταγμένες στην αφήγηση του φιλμ, φέρνοντας στο νου τις αντίστοιχες στο All That Jazz,  έχουν λόγο ύπαρξης και κάποιες είναι οι ωραιότερες της ταινίας. Η παραγωγική τους αρτιότητα και η καλλιτεχνική διεύθυνση είναι αποστομωτικές. Η έξυπνη επιλογή των τραγουδιών και η ενσωμάτωση τους στην πλοκή, μαζί με τις αναφορές στην pop κουλτούρα, θ’αφοπλίσουν και τον πλέον δύσπιστο. Χαλαρώστε, το Joker θα δείτε, όχι τις Ομπρέλες  του Χερβούργου.

Η πλοκή παραμένει σ’ένα Scorsese σύμπαν, πασπαλισμένο με ολίγη από Φωλιά του Κούκου. Ερμηνευτικά, ο Phoenix, αν και κάπου επαναλαμβάνεται, είναι συγκλονιστικός. Και η πιο φευγαλέα σύσπαση του προσώπο του είναι μια πειθαρχημένη πινελιά στο πορτρέτο του Arthur Fleck. Η Gaga όταν υποδύεται κάτι κοντά στον εαυτό της, είναι πάντα καλή. Η Harley Quinn της δικής της εκδοχής, μπορεί να μην είναι τόσο σέξι όπως της Robbie, όμως είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσα.  Από τους δεύτερους ρόλους ξεχωρίζει ο Gleeson στο ρόλο του σαδιστή φύλακα.

Σε αντίθεση με τα ¾ των σύγχρονων ταινιών, η μεγάλη διάρκεια δικαιολογείται. Δεν με κούρασε καθόλου. Ο ρυθμός και το μοντάζ των 138 λεπτών εκμεταλλεύονται με ιδανικό τρόπο τον κινηματογραφικό χρόνο. Αξίζει αναφοράς και το εξαιρετικό sound design. Έχει το Joker: Folie à Deux μήνυμα; Ναι, αλλά διαφορετικό, υποδόριο. Σηκώνει διάφορες ερμηνείες. Θα διχάσει περισσότερο από την πρώτη, και δε νομίζω πως θα έχει ανάλογες εισπράξεις.

 Θ’αφήσω ένα ανθυποspoiler, η ταινία είναι ιστορία αγάπης. Και το τέλος, έχει άρωμα Fight Club, όχι ως προς την πλοκή, αλλά ως προς την αίσθηση.  Πιθανόν να κάνω λάθος, όμως οι πραγματικά καλές ταινίες, αφήνουν τα ερωτήματα αναπάντητα. Και το Joker: Folie à Deux είναι από τις καλύτερες της χρονιάς.