Τετάρτη 12 Μαρτίου 2025

Οντολογία αποδόμησης του μεταψηφιακού εκκρεμούς ή πως η γάτα μου παίρνει LSD (και δε μου δίνει...)

 

"Η μοναξιά είναι ένα πλήθος. Απωθημένα, ματαιωμένες προσδοκίες, αποκαΐδια αναμνήσεων, κομμάτια από διαφορετικά παζλ που δεν ταιριάζουν μεταξύ τους. Τριγυρίζει στις συνοικίες του μυαλού, αλώνει την όποια γαλήνη έχει αφήσει η ψηφιακή καταιγίδα. Αέναο doomscrolling, ίσως μια υποσυνείδητη επιθυμία, πως κάποια στιγμή, θα σκάψεις τον βυθό και θα βρεθείς κάπου άλλου. Σαν την σκηνή στο Shawshank Redemption, πρέπει να σπάσεις το σωλήνα της αποχέτευσης και να συρθείς μέσα στα περιττώματα, για ν'αποδράσεις.

Όμως, ο διαδικτυακός ωκεανός δεν έχει πυθμένα. Κολυμπάμε ανάμεσα σε αμέτρητα στρώματα ομοιωμάτων, όπως θα έλεγε και ο Μπωντριγιάρ. Το ομοίωμα, η προσομοίωση -πείτε το όπως θέλετε- δεν κρύβει την πραγματικότητα, είναι η πραγματικότητα. Σπάσαμε τον σωλήνα της αποχέτευσης, και νομίζουμε πως επιστρέψαμε στη μήτρα. Βουλιάζουμε μέσα στα σκατά, και πιστεύουμε πως κολυμπάμε στα σύννεφα. 

Οι μοναξιές είναι ένα πλήθος. Παράλληλες πορείες που πλησιάζουν η μια την άλλη, αλλά δεν τέμνονται ποτέ. Τρομαγμένο κοπάδι που ψάχνει ποιμένα. Ο καταναλωτισμός δεν αντικατέστησε τη θρησκεία, είναι η μόνη αληθινή θρησκεία. Καταναλώνουμε αντικείμενα, υπηρεσίες, εμπειρίες (έστω κι από δεύτερο χέρι), ιδέες. Ο εαυτός είναι το απόλυτο καταναλωτικό φετίχ. Κάθε μέρα, κάθε ώρα, ανακατασκευάζεται, ντύνεται με νέο περιτύλιγμα και σερβίρεται. Μια γραμμή παραγωγής  σε φαύλο κύκλο. Η ζωή έχει νόημα όταν βιώνεται ως διαφήμιση. Ένας ουροβόρος όφις που τρώει την ουρά του, δεν χορταίνει ποτέ, καταβροχθίζοντας την ύπαρξή του, συγχέοντας τον κόσμο με τον εαυτό του και τον εαυτό του με τον κόσμο. Και πάλι Μπωντριγιάρ:  Η μαγεία της κοινωνίας μας είναι λευκή, δεν είναι πια εφικτή η αίρεση μέσα στην αφθονία. Πρόκειται για την προφυλακτική λευκότητα μιας χορτασμένης κοινωνίας, μιας κοινωνίας χωρίς ίλιγγο και χωρίς ιστορία, χωρίς μύθο άλλον από τον εαυτό της.

Όπως πολύ εύστοχα το συνοψίζει ο Μπιουνγκ-Τσουλ Χαν : Ως μηχανισμός εξατομίκευσης αναλαμβάνει τη λειτουργία του ροζάριου, το οποίο είναι επίσης εύχρηστο και χειροπιαστό όπως το κινητό τηλέφωνο. Σκοπός και των δύο αντικειμένων είναι η αυτοεξέταση και ο αυτοέλεγχος. Η εξουσία αυξάνει την αποτελεσματικότητά της αναθέτοντας την επιτήρηση στον καθένα ξεχωριστά. Το "like" είναι το ψηφιακό αμήν. Κάθε φορά που πατάμε "like", δείχνουμε υποταγή στην εξουσία. Το smartphone δεν είναι απλώς ένας αποτελεσματικός μηχανισμός επιτήρησης, αλλά και ένα φορητό εξομολογητήριο. Το Facebook είναι η εκκλησία, η παγκόσμια συναγωγή της ψηφιακής εποχής.

Η νεοφιλελεύθερη ψυχοπολιτική κυριαρχείται από θετικότητα: αντί να χρησιμοποιεί αρνητικές απειλές, εργάζεται με θετικά κίνητρα. Δεν χρησιμοποιεί το "πικρό φάρμακο", αλλά το "like". Κολακεύει την ψυχή, αντί να την παραλύει με σοκ. Δελεάζει την ψυχή, την υποχρεώνει, αντί να της αντιτίθεται. Καταγράφει επιμελώς τους πόθους, τις ανάγκες και τις επιθυμίες της, αντί να τις "αποδομεί". Η νεοφιλελεύθερη ψυχοπολιτική είναι μια έξυπνη πολιτική που επιδιώκει να ευχαριστήσει, να εκπληρώσει, αντί να καταπιέσει.

Τουιτάρεις άρα υπάρχεις· κάνε like και θα σου κάνουν κι εσένα· εκμυστηρεύσου και την παραμικρή βαρετή λεπτομέρεια και θα σωθείς κι εσύ

Η μοναξιά μέσα στο πλήθος. Κελιά που επιπλέουν σ'ένα Inception συμβόλων και ψευδαισθήσεων. Οδεύουν αργά προς έναν ορίζοντα με σπασμένα γυαλιά, ένα τεράστιο στόμα που χάσκει. Ο χρόνος, ο οποίος είναι άλλη μια αυταπάτη-δικλείδα ασφαλείας, το κλειδί και ταυτόχρονα η παγίδα. Ένα αέναο παρόν, που πλημμυρίζει παρελθόν και μέλλον, ένας βάλτος που καταπίνει τα πάντα, μια τρύπα που χύνεται μέσα της όλος ο χάρτης της αντίληψης".  

Ένας γδούπος με ξύπνησε. Έτρεξα στο σαλόνι. Η γάτα έπαιζε με το πληκτρολόγιο. Της έβαλα να φάει και κάθισα μπροστά από τον υπολογιστή. Ξέχασα ένα αρχείο word ανοιχτό. Πότε τα έγραψα όλα αυτά; Δε βγάζουν κανένα νόημα. Κοιτάζω καχύποπτος τη γάτα. Γλείφει σχολαστικά το πόδι της και το τρίβει στο πρόσωπο της. Σταματάει και με κοιτάζει. Βρε λες; Να τα έγραψε εκείνη; Δεν τις ξαναπαίρνω φτηνή γατοτροφή, ποιος ξέρει τι έχει μέσα... Κλείνω το pc και ξαπλώνω στον καναπέ. Η γάτα κάθεται απέναντι μου στην πολυθρόνα. Ποιος από τους δύο θ'αποκοιμηθεί πρώτος; Γάτες που γράφουν δοκίμια; Δεν είναι κακή ιδέα για διήγημα. Τα βλέφαρα μου κλειδώνουν.

"Για να παραφράσω τον Γκόγια, ο ύπνος των τεράτων γεννάει τον εφιάλτη της λογικής. Η λογική σ'ενα παράλογο κόσμο είναι ο απόλυτος παραλογισμός. Η διαδικασία της απομάγευσης του κόσμου και του εαυτού από το υποκείμενο, είναι μια αυτοαποδόμηση, μια τελετουργία μύησης. Χτίζεις ενώ ταυτόχρονα γκρεμίζεις, τα τείχη από παλίμψηστα, μιας φυλακής φτιαγμένης από έναν πολτό νεκρών συμβόλων. Οι μεταβιομηχανικοί τροφοσυλλέκτες, όσοι αιώνες κι αν περάσουν, παραμένουν τροφοσυλλέκτες. Δε θέλουν να βγουν από το πλατωνικό σπήλαιο, έχουν πεισθεί πως το φως έξω είναι κίβδηλο, αντίθετα, όσα βαθιά χαθούν στο σκοτάδι, τόσο πιο κοντά θα βρεθούν στην αλήθεια. Κοιμήσου μεγάλη άσχημη άτριχη γάτα, όταν γίνει η επανάσταση ή η κατάρρευση του πλανήτη, δε θα έχει notification. Η φύση θα μας κάνει unsuscribe, block και delete. Μέχρι τότε, να φροντίσεις να μου βάζεις περισσότερο πατέ".



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου